Spotykana głównie w lokalach jednorodzinnych więźba drewniana pozwala ukształtować nawet najbardziej trudny dach.

Tradycyjne budownictwo drewniane ma silną historię. Kiedyś artykuł ten, obok kamienia naturalnego, stanowił samym z pewnych budulców. Z okresem został wyparty przez bardziej silne również mocne materiały – ceramikę, stal oraz beton. Zakres zastosowania drewna jako produktu do wznoszenia celów w starym sposobie działania zawęził się praktycznie do budownictwa jednorodzinnego dodatkowo w krótkim stopniu do indywidualnych obiektów. Znacznie wyższe zastosowanie były formacje budowlane w tradycyjnej drewnianej konstrukcji, czyli stropy i więźby dachowe. Przez masa lat uległy one niskiej transformacji. Uwspółcześnione zostały sposoby łączenia poszczególnych elementów, zmianie uległy przekroje niektórych z nich, i przede wszystkim zastąpiono tradycyjne materiały izolacyjne i wykończeniowe nowszymi również wyspecjalizowanymi do wykonywania określonych prac również cechujących się wysokimi parametrami.

Budownictwo drewniane to wówczas dominujący sposób wznoszenia obiektów. Pojawienie się innych środków budowlanych spowodowało ograniczenie stosowania drewna. Chociaż w dalszym czasie tworzy ono główny materiał konstrukcyjny więźb dachowych budynków jednorodzinnych.

Za stosowaniem drewna jako produktu budowlanego przemawia wiele czynników, m.in.:

– łatwość obróbki również łączenia – różna dla niektórych gatunków;

– stosunkowo duża wytrzymałość;

– niewielki ciężar właściwy;

– korzystny stosunek wytrzymałości drewna w stosunku do jego masy, dzięki któremu stosunkowo niewielkie konstrukcje mogę przenosić duże obciążenia;

– dobra izolacyjność termiczna również akustyczna;

– walory estetyczne;

– inne, np. https://drewzim.pl/ ostrzegawcze, właściwości drewna.

Wymienionym zaletom przemawiającym za wykorzystaniem drewna w budownictwie na czynniki więźb dachowych towarzyszą słabe strony materiału, które należy uwzględnić na poziomie projektowania również spełniania więźby, a mianowicie:

– anizotropowa budowa drewna – np. różna formę wzdłuż także w poprzek włókien, różne moduły sprężystości w tokach podłużnym, promieniowym oraz stycznym;

– higroskopijność;

– zmiany wymiarowe ze zmianą wilgotności (skurcz i pęcznienie);

– palność;

– podatność na korozję biologiczną (owady i grzyby);

– liczne wady surowca płynące z morfologicznej budowy drzew (sęki, skręt włókien niekorzystnie wchodzące na siła);

– duże straty drewna w ciągu pozyskiwania surowca oraz obróbki.

Ze względu na fakt przenoszenia obciążeń, powstających z obowiązku pokrycia dachowego, oraz dużych czynników, mogących przychodzić na moc drewnianych konstrukcji, kwestia wytrzymałości drewna jest zwłaszcza ważna, oraz co wewnątrz tym idzie bardzo kluczowy jest wybór odpowiedniego produktu w relacje od przewidywanych warunków użytkowania. Do budowy konstrukcji, takich jak więźba dachowa, należy zastosować artykuł o danej charakterystyce jakościowej, zwłaszcza w tekście parametrów wytrzymałościowych. Innymi słowy, do budowania konstrukcji drewnianych należy stosować drewno konstrukcyjne, co obecnie ma już prawny obowiązek.

Więźba dachowa to drewniany szkielet dachu przenoszący obciążenia wynikające z masy pokrycia dachowego, a i obciążeń będących produktem działania czynników zewnętrznych (pokrywa śnieżna, działanie wiatrów). Więźby chodzą do budowie ciesielskich, a przekazywanie sił od obciążeń ciężarem własnym, wiatrem i śniegiem między poszczególnymi elementami podejmuje się przez złącza ciesielskie.

Kluczowe elementy konstrukcyjne więźby to: krokwie, płatwy, słupy, kleszcze oraz jętki. Aby więźba mogła służyć przypisane jej pozycje, tematy też chodzi ze sobą połączyć, wykonując odpowiednie złącza ciesielskie. Połączenia elementów więźby muszą zapewniać dostateczną sztywność całej konstrukcji. Rozwój technologii w obecnym poziomie pozwala na moc uproszczeń dużych z artykułu widzenia realizacji. Stosowane dawniej połączenia ciesielskie (na wręby) w nowoczesnych konstrukcjach są zastępowane złączami konstrukcyjnymi. Istnieją to perforowane profile z ocynkowanej blachy stalowej, które przyznaje się do drewna za pomocą gwoździ. Dzięki zastosowaniu złączy elementy drewniane są stosowane na styk, co daje ograniczyć zużycie produktu oraz skraca czas niezbędny do przygotowania pracy. Takie połączenia są i znacznie mniej wrażliwe na odkształcenia. Każde złącze winno stanowić skończone w stałym rozmiarze i kształcie. Niekiedy jest konieczność wzmocnienia jego stabilności za pomocą dodatkowych elementów metalowych. W niniejszym planie wykorzystuje się śruby, gwoździe, pierścienie, klamry ciesielskie czy inne łączniki do drewna (blachy i płytki perforowane, knagi, wsporniki belek, złącza kątowe).

Rodzaje konstrukcji dachowych

Podstawowym elementem więźby są wiązary dachowe o nowej formie. Zespół kilku wiązarów tworzy dach, na jakim spoczywa pokrycie oparte za pośrednictwem łat i czy kontrłat (wąskie deski lub szerokie listwy). Wiązary składa się na belkach stropu poddasza, na murze za pośrednictwem murłaty lub, w sukcesu ściany szkieletowej, na belce oczepowej. W stylu podłużnym konstrukcja dachu usztywniona jest za pomocą ukośnie przybijanych desek wiatrownic.

Jest mało podstawowych rodzajów więźby dachowej. Wybór rodzaju więźby chce od rozpiętości dachu i nachylenia jego połaci. W ostatnich najnaturalniejszych więźbach pary krokwi zbiegających się w kalenicy tworzą konstrukcję wiązarów – identycznych w pełnym dachu. W domkach jednorodzinnych najczęściej przypisuje się więźbę krokwiowo-jętkową i płatwiowo-kleszczową, ze powodu na ich prostotę oraz uniwersalność.

Jeśli strop poddasza jest drewniany, dolnymi pasami wiązarów potrafią stanowić belki stropowe, i jak strop jest żelbetowy lub ceramiczny, funkcję pasów dolnych może te przejąć jego struktura nośna. Najczęściej wtedy krokwi nie kładzie się bezpośrednio na murze, ale na zakotwionym w murze krawędziaku.

Więźba krokwiowa

Stosowana przy rozpiętości dachu do 6 m i nachyleniu jego połaci powyżej 40°. W wyjaśnieniu tym propozycja kładzie się wyłącznie na murłatach (nie dostosowuje się podpór pośrednich) – rys. 1. Gwarantuje to doskonale wolną przestrzeń poddasza. Duży wpływ wywierany na ścianki kolankowe zmusza do otaczania ich wielkości również stosowania wzmocnień, np. żelbetowymi słupkami lub wieńcem, opasującym ściany na wysokości zamocowania murłat. Wiązary stosuje się usztywniającymi więźbę wiatrownica- mi, ponadto usztywnia je deskowanie lub ołacenie.

Więźba krokwiowo-jętkowa

Konstrukcja ta zajmuje elementy spinające krokwie – jętki (rys. 2), czyli poziome elementy między krokwiami, służące usztywnieniu krokwi również zmniejszeniu uginania się krokwi pod obciążeniem. Jętki są często wykorzystywane jako element konstrukcyjny sufitu albo umieszcza się je dostępne, aby dodawały charakteru miejscom pod skosami. Zastosowanie jętek idzie na zastosowanie konstrukcji w wypadku dachów o wielkości do 8,5 m.

Największą korzyścią konstrukcji krokwiowych jest ich prostota. Jednak przy typowym wykonaniu poważne cechy to niewielka dopuszczalna rozpiętość i wymagany duży spadek dachu. Przy niewielkich rozpiętościach, jeśli nie ma słupów, przestrzeń poddasza można dowolnie dzielić.

Więźba płatwiowa

Płatwie to belki podobne do kalenicy, na jakich się opierają krokwie. Dolne płatwie spoczywają na stropie lub ściance kolankowej, drugie i są podparte słupami. Obciążenia są niesione za pośrednictwem płatwi na przeszkody nośne i strop.

Więźba płatwiowa stanowi mocno wszechstronna oraz składa w moc odmianach. Rozpiętość dachu może wynosić nawet 12 m, oraz jego przekrój potrafi być niezmiernie skomplikowany.

Odpowiednia liczba płatwi oraz słupów kupi na stworzenie dachu o jakimś, niemal minimalnym spadku. Ograniczeniem w zagospodarowaniu poddasza o takiej więźbie są słupy (można próbować ukryć w ściankach działowych).

Więźba z wiązarów kratowych

Wiązary kratowe (kratownice) to innowacyjne konstrukcje stworzone z wyjątków o niższej grubości w porównaniu z ostatnimi wykorzystywanymi

w normalnej więźbie ciesielskiej. Wiązar taki łączy się z obszaru zewnętrznego i dolnego, między którymi się znajdują cienkie pionowe słupki oraz ukośne krzyżulce. Konstrukcja ta przynosi dużo intensywną twardość również odporność przy zminimalizowaniu ilości wykorzystanego drewna. Jednak wykonanie wiązarów o konstrukcji kratowej jest nieco ciężkie i wymaga wielkiej dokładności. Ponadto niewielkie wymiary poszczególnych elementów wymuszają konieczność zastosowania drewna o największej wartości, co naprawdę oddziałuje na kosztochłonność inwestycji.

Ze względu na jakość wytrzymałościową wiązarów kratowych znajdują one zastosowanie przede każdym w obiektach wymagających wiązarów o wysokiej rozpiętości (do 12 m, a choćby i zdecydowanie wyższe). Cechą tego rozwiązania jest toż, że nie wymaga podpór pośrednich (wewnętrznych ścian nośnych ani podciągów). Choć wiązary kratowe można zaprojektować do jakiegoś dachu, spadki dachów o budowie z wiązarów kratowych są zwykle niewielkie (do 20°). Wynika toż z faktu, że przestrzeń poddasza podzielona takimi wiązarami w wartości nie dodaje się do użycia. Wyjątek są dachy na więźbach krokwiowych z wiązarami kratowymi zamiast belek z litego drewna – wiązar kratowy zastępuje krokiew z pełnego drewna. Zastosowanie tak trudnej „krokwi” zezwala na zwiększenie kąta nachylenia połaci dachowych nawet do 44°. Różne kategorie na temat dachów opartych na wiązarach kratowych kupią na ich wysokie wykorzystanie nie chociaż w budownictwie rodzinnym, a oraz w budynkach użyteczności publicznej o wysokiej miar dachu. Przykładem jest forma więźby dachowej w uniwersytecie w Trydencie (fot. 1).

Więźba wieszarowa

Więźba dachowa to gatunek konstrukcji, która znajduje zastosowanie przede wszystkim to, gdy odległości między ścianami ciekawymi są znacznie szerokie (ok. 10 m) lub w wypadku gdy wszystkie obciążenia są zwracane na granice zewnętrzne (brak wewnętrznych ścian nośnych). Krokwie przekazują obciążenia np. na płatwie, i te zaś – na wieszaki zamiast na słupy. Więźby o konstrukcji wyłącznie wieszarowej nie są znane i wcale się je ogląda o rozpiętości ponad 12 m. Jednak wieszaki są stosowane w zastępstwie słupów w więźbach o nietypowej konstrukcji.

Kształt dachu

O charakteru więźby decyduje jej rozpiętość – odległość między ścianami zewnętrznymi – oraz kąt nachylenia planowanego dachu. Oraz o stanie skomplikowania konstrukcji przesądzają załamania połaci dachowych, ich wzajemne przenikanie, lukarny oraz obejścia kominów.

Rzeźbę dachu stromego można niemal dowolnie kształtować, tworząc konstrukcje wielopołaciowe o zróżnicowanych kątach nachylenia również wielkościach szczytów, dając w nim lukarny i wieżyczki. Jednak wybierając kształt dachu, należy sprawdzić, albo w ostatnim miejscu plan zagospodarowania wielkiego nie narzuca żadnych ograniczeń.

Dach jednospadowy widziany jest całkiem rzadko. Jest najnaturalniejszy, ale nieefektowny, dlatego wieńczy przede każdym domy dostawione do większych domów lub domy z otwarcia swoje w całości. Często używany w budownictwie jednorodzinnym jest dach dwuspadowy, zajmujący się opinią najłatwiejszego. Łatwo jest dopełnić go każdym rodzajem pokrycia, nie liczy na nim miejsc, w jakich mogą występować liście czy śnieg. Na wierzchu takiego dachu można założyć naczółki – dekoracyjne załamania połaci, które jednak w konkretnym etapie komplikują jego spełnienie. Dachy kopertowe są także niezwykle znane, natomiast ta linia zmniejsza znacznie powierzchnię użytkową poddasza również rozwija powierzchnię pokrycia, co działa na zwiększenie kosztów. Różnym typem są dachy mansardowe, jakie są rzadziej spotykane. Dolna połać pełni w nich rolę lekko tylko pochylonej ściany, w jakiej można umieścić zwykłe okna. We pomieszczeniu pod takim dachem sprowadza się stosunkowo niewygodne i delikatniejsze do wykorzystania skosy.

Drewno na więźbę dachową

Więźba dopasowuje się z punktów drewnianych o właściwie dobranych przekrojach, aby przeniosły obciążenie pokryciem dachowym, śniegiem oraz wiatrem. Więźbę robi się z środka dostępnego w pobliskich lasach, najczęściej drewna sosnowego i świerkowego, znacznie rzadziej korzysta się do owego końcu jodły oraz nieco droższego modrzewia.

Drewno powinno stanowić marki nie prostszej niż zarejestrowana w programie, zwykle co chwila C24. Klasa oznacza wytrzymałość drewna na mięcie – im większa, tym właściwie. W Polsce sortowanie wytrzymałościowe drewna rozgrywa się na bazie oględzin, podczas których tłumaczy się ilość wad ważnych w sztuce tarcicy oraz na ostatniej regule bierze się drewno do pewnej z trzech klas wytrzymałościowych KW, KS lub KG lub wypowiada się dany moment jako nieprzydatny konstrukcyjnie.

Drewno poddawane jest wybieraniu po dokonaniu przyzwoitego poziomu wilgotności, tj. wtedy kiedy wilgotność jest niższa niż 20%. Artykuł ten spotyka się w tzw. suchym stanie ochronnym, stając się nieatrakcyjny dla większości grzybów – największych patogenów konstrukcji drewnianych. Dobór takiej wilgotności dla drewna powstaje z faktu, że istnieje wtedy wilgotność użytkowa drewna przeznaczanego na czynniki konstrukcji znajdujące się pod zadaszeniem. Sprawia to gwarancję niezmienności stanu oraz wymiarów – drewno już wysuszone nie ulegnie skurczeniu i wypaczeniu albo nawet zwichrowaniu.

W rozmiarze klasyfikacji jakościowej drewna w nowych dekadach znacznie się zmieniło, na co warto zwrócić uwagę. Poprawiłyby się przede wszystkim standardy (normy) oraz wprowadzono poniekąd inne systemy klasyfikacyjne. W niedziałającej już normie projektowej – PN-B-03150- 01:1981 Konstrukcje z drewna oraz środków drewnopochodnych. Obliczenia stałe i realizowanie.

Materiały – uwzględniono klasy jakości drewna: K39, K33, K27, K21. Z początku wycofania normy jakości te nie powinny się już pojawiać w planach.

Wprowadzona normą – PN-EN 338:1999 Drewno konstrukcyjne. Klasy wytrzymałości – klasyfikacja drewna metodami maszynowymi wymienia klasy drewna: C14, C16, C18, C20, C22, C24, C27, C30, C35, C40, C50, będące bezpośrednie odpowiedniki w sferach danych w wartości PN-B-03150- 01:1981 i PN-D-94021:2013. Dla drewna sosny oraz świerku o grubości powyżej 38 mm w umowie PN-B-03150:2000/Az3:2004 oraz PN-EN 1912:2000/Ap1: 2004 przyjęto przyporządkowanie: KW – C30, KS – C27, KG – C22.

Podsumowanie

Ogromne sprawdzenie w budownictwie drewnianym, sięgające kilkaset lat, pozwalało na wypracowanie wielu rodzajów konstrukcji więźb dachowych, dając niemal wielkie możliwości realizacji. W relacje od wartości budynków, przede ludziom ich rozpiętości, można zastosować swoje w wykonaniu rozwiązania, które są istotnie gb tańsze. Potrzebując nie być zależnym wymiarami, można użyć bardziej oryginalne rozwiązania, które poza wartościami użytkowymi dają duże walory estetyczne.

Równie istotnym elementem poza rodzajem budów jest przedmiot przeznaczony do budowy dachu. Ważne jest skorzystanie starannie wyselekcjonowanego drewna, spełniającego najsurowsze normy, zapewniając tym tymże wysoką odporność budynku i zabezpieczenie jego użytkownikom.

Więźba dachowa stanowi podstawą konstrukcji każdego dachu. Od wartości materiału, z którego stała stworzona więźba dachowa, precyzji jego obróbki, poprawności obliczeń konstrukcyjnych oraz odpowiedniego ze racją montażu zależy bezpieczeństwo ludzi, występujących w poszczególnym domu.

Wybór więźby dachowej jest wyborem robionym na wszelki czas życia budynku – niezmiernie rzadko w trakcie użytkowania budynku dołącza do współpracy całej więźby dachowej albo jej jedynych elementów, i taka ewentualna wymiana stanowi niezwykle niebezpieczna i kosztowna.

Ceny więźby dachowej

Podejmując opinię o zakupie więźby dachowej należy mieć, iż stanowi obecne czynnik konstrukcyjny o ogromnym stanowieniu dla bezpieczeństwa mieszkańców budynku, który jednocześnie kosztuje stosunkowo mało w zestawieniu z następującymi czynnikami budynku. Koszt zakupu klasycznej mokrej więźby dachowej ma ok. 3,0-3,5% wartości budynku w okresie surowym. W wypadku największej klas więźby z drzewa suchego oraz struganego udział ten wyniesie ok. 5,0-6,0%.

Klasyczna więźba dachowa

Klasyczna, tradycyjna więźba dachowa realizowana jest z tzw. drewna mokrego, które w niedługim czasie przechodzi cały proces produkcyjny od elementy w lesie, poprzez transport do tartaku, przetarcie w tartaku, impregnację (najczęściej zanurzeniową), aż po dostawę na formę oraz montaż przez cieślę. W obecnym przykładu tenże proces wyprodukowania drewna jest za duży, stąd podobnie jak firma specjalizująca się od wielu lat w sprzedaży drewna konstrukcyjnego, odradzamy zakup oraz montaż drewna mokrego. Jest to dodatkowe właśnie to, jak na zakup zdecydujemy się długo przed montażem drewna na budynku. Po ścięciu, wycięciu elementów typu krokwie, płatwie, itd., drewno zostanie odpowiedni ułożone, na przekładkach, aby zapewnić cyrkulację powietrza. Pozostawienie środka na chwila, kilkanaście miesięcy na powietrzu, pod przykryciem, da nam na otrzymanie dobrych właściwości drewna na budowę naszego domu. Taką metodę wprowadzano w odleglejszych czasach, gdy dojazd do suszarni był delikatny. Należy też mieć, że mokre drewno ustawione na grzbietu i obciążone dachówką, dociepleniem, itd, tracąc wilgoć, osłabia się oraz potrafi wydać nawet do 60 % wytrzymałości, dlatego te często patrzymy na ostatnich 2-3 letnich dachach duże ugięcia między krokwiami. Że bardzo ciężko istnieje zatem oczywiste w przypadku jeśli mamy dostatecznie duże powierzchnie między krokwiami (ok.80-90 cm ) również umieszczoną np. dachówkę karpiówkę, która o drewnie ” powie nam wszystko”. Dlatego apelujemy – używajcie Państwo na wasze domy, budynki tylko drewna suchego o podobnych parametrach jakościowych i wytrzymałościowych.

W takim przypadku drewno tylko na dachu, z upływem czasu podnosi swoją wilgotność do gustu ok. 22-25% (tzw. drewno powietrznosuche). W toku schnięcia na dachu powraca do naprężeń, w wyniku których powstają liczne pęknięcia (najczęściej nie dyskwalifikują one więźby tradycyjnej jako produktu konstrukcyjnego). Problemem bywa też chęć wykonania szybkiej zabudowy i docieplenia poddasza, kiedy całą wilgoć, jaka stanowi w drewnie zamykamy np. zabudową z płyt GK.

Z koncentracji na wartość tradycyjna mokra więźba dachowa jest szczególnie używanym materiałem konstrukcyjnym dachu w Polsce (inaczej niż np. w Niemczech, gdzie częściej przypisuje się drewno suche i strugane KVH/BSH)

Więźba suszona oraz strugana

Więźba dachowa wykonana z drewna suszonego komorowo, struganego i instalowanego na mikrowczepy (KVH), a w wypadku elementów o dużych przekrojach z drewna klejonego warstwowo (BSH) zarabia w Polsce na popularności.

Wśród zalet takiej więźby dachowej można zastąpić:

– komorowe suszenie drewna do poziomu poniżej 20% eliminuje szkodniki biologiczne; drewno suche nie stanowi idealnego środowiska do wzroście grzybów i https://drewzim.pl/ pleśni.

– poddasze domu, strych oraz skosy można od razu zabudowywać płytami GK/OSB lub boazerią; drewno strugane pozostawione odsłonięte (np. niezabudowane belki stropowe) jest element dekoracyjny budynku

– podczas łączenia drewna na mikrowczepy zmniejsza się z drzewa wszelkie wady, które ograniczają jego parametry wytrzymałościowe oraz estetyczne

– drewno suche jest dyskretne i spokojne w obróbce a tworzy mniejszą chęć do pękania

– drewno suszone oraz strugane można pominąć bez dodatkowej impregnacji chemicznej; poprzez samo gładkie wystruganie powierzchni drewna podwyższona zostaje odporność ogniowa drewna (ogień ślizga się po prostej powierzchni drzewa natomiast nie znajduje tam zaczepienia)

Więźba prefabrykowana CNC

Więźba prefabrykowana w sumy realizowana jest z drzewa suszonego i struganego KVH, względnie klejonego BSH.

Przygotowywanie więźby w sumie robi się w fabryce, z użyciem nowoczesnych maszyn sterowanych cyfrowo (CNC) również pod nadzorem ludzi posiadających oprogramowanie i uprawnienia konstrukcyjne. Na dachu budynku kończy się teraz tylko montaż gotowych elementów więźby, które powinny żyć ze sobą idealnie spasowane.

Zastosowanie więźby prefabrykowanej znacznie obniża koszty usług ekipy ciesielskiej a czas wykonywania montażu i gwarantuje najwyższą precyzję również urodę połączenia każdych elementów ze sobą.

Prefabrykację drewna na maszynach CNC stosuje się nie jedynie do prac więźby dachowej, lecz również innych formy drewnianych (altanki, pergole, zadaszenia, carporty itp)

Więźba prefabrykowana – konstrukcja wyprodukowana w fabryce

Najpopularniejszą prefabrykowaną konstrukcją dachową są wiązary kratownicowe łączone za pomocą płytek kolczastych. Taka więźba produkuje się głównie z tzw. pasa dolnego również dwóch pasów górnych (odpowiadających tradycyjnym krokwiom, słupkom prostym oraz skośnym krzyżulcom). Drewno będące wykonaniu prefabrykowanych elementów więźby to strugane czterostronnie belki ze sfazowanymi krawędziami, które uprzednio suszy się przemysłowo w temperaturze 70˚C. Większość producentów prefabrykatów dachowych uważa, że impregnacja tak zrobionego materiału jest absolutnie zbędna. Jednak fachowcy bardziej przywiązani do tradycji są zdania, że przeprowadzenie konserwacji jest wskazane.

Więźbę prefabrykowaną można dziś bez problemów zamawiać na placu całego świecie. Spora konkurencja powoduje zróżnicowanie cenowe, co warto szukać przed dokonaniem zakupu. Firmy oferujące wiązary kratownicowe dysponują programami komputerowymi, które łatwo również odpowiednio dostosowują przekroje elementów oraz budowę konstrukcji do danego modelu dachu, nachylenia połaci, materiału pokryciowego itp. Za projekt i wycenę trzeba niestety na ogół dodatkowo zapłacić.

Czas czekania na dostarczenie prefabrykatów na grunt budowy wynosi przeważnie około jednego – dwóch tygodni. Transport i montaż wiązarów tworzony jest poprzez producenta. Warto uwzględnić, że większe elementy wymagają istnieć montowane przy zastosowaniu dźwigu, co nie generuje kolejne koszty. Ręcznie mocować można jedynie wiązary o rozpiętości do 9 m i chociaż wówczas, gdy dom jest niski. Jednocześnie warto dodać, że niezbyt pomocne może wykazać się badanie zakończenia ról we domowym zakresie. Po pierwsze – łatwo o popełnienie błędu, i po drugie – stosuje się to z utratą gwarancji na więźbę.

Jak stworzyć prawidłowego wyboru więźby dachowej?

Podjęcie decyzji o kliencie więźby dachowej nie jest kwestią prostą. Z samej strony wybierało się zaoszczędzić pieniądze, oraz z innej – uzyskać jak najbezpieczniejszą i najwytrzymalszą konstrukcję. Ze strony finansowej robi toż naprawdę, że także ceny drewna, jak stawki ekip ciesielskich są bardzo zróżnicowane. Znaczącą różnicę w kosztach prowadzi również stopień skomplikowania dachu. Zasadniczo przejmuje się, że zastosowanie więźby prefabrykowanej powiązane istnieje w nieomal wszystkim przykładu z szerszym wydatkiem, tylko na jej korzyść przemawia szybkość montażu również precyzja wykonawcza. Jedno również kolejne rozwiązanie ma ponad coraz masa nowych wad oraz wad, co daje, że wybór konkretnego typu konstrukcji powinien być rozpatrywany indywidualnie.

W zakończonych projektach budynków murowanych rzadko występuje więźba prefabrykowana. Jednak konstrukcję dachową jednak można przeprojektować. Jeżeli zdecydujemy się na ten krok – najbardziej dochodowe będzie działanie wykonania projektu zastępczego firmie produkującej prefabrykaty. Wówczas w wielu przypadkach (pod warunkiem ich zakupu) można mieć na usunięcie z dodatkowych opłat.

Warto też zaznaczyć, że dolne pasy wiązarów prefabrykowanych zatrzymują się jednocześnie belkami stropowymi ostatniej kondygnacji. Pamiętajmy jednak, iż nie każdą konstrukcję dachową można zrobić tylko z samych wiązarów. W moc przypadkach prefabrykowana więźba wymaga coś jej w drugie elementy tworzone metodą tradycyjną.

Też inna sprawa, którą powinniśmy uwzględniać przed podjęciem decyzji o kliencie konstrukcji dachowej to specyfika działki. Niekiedy kłopotliwe pewno stanowić składowanie na gruncie budowy drewna przywiezionego z tartaku, zaś w odwrotnych przypadkach zupełnie niemożliwe – zawarcie na budowę dźwigu koniecznego do montażu większych rozmiarów prefabrykatów.

Spotykana głównie w zakładach jednorodzinnych więźba drewniana pozwala ukształtować nawet najbardziej trudny dach.

Tradycyjne budownictwo drewniane ma różną historię. Kiedyś temat ten, obok kamienia naturalnego, był drinkiem z podstawowych budulców. Z okresem został wyparty przez bardziej trwałe i mocne materiały – ceramikę, stal i beton. Zakres zastosowania drewna jako artykułu do wznoszenia obiektów w klasycznym sposobie konstruowania zawęził się praktycznie do budownictwa jednorodzinnego dodatkowo w ograniczonym stopniu do własnych obiektów. Znacznie wyższe zastosowanie były formacje budowlane w tradycyjnej drewnianej konstrukcji, czyli stropy oraz więźby dachowe. Przez wiele lat uległy one niewielkiej transformacji. Uwspółcześnione zostały sposoby łączenia poszczególnych elementów, zmianie uległy przekroje niektórych z nich, a przede wszystkim zastąpiono tradycyjne materiały izolacyjne oraz wykończeniowe modniejszymi również wyspecjalizowanymi do spełniania określonych ról również oceniających się wysokimi parametrami.

Budownictwo drewniane to wtedy dominujący sposób wznoszenia obiektów. Pojawienie się innych materiałów budowlanych spowodowało ograniczenie stosowania drewna. Jednakże w dalszym czasie posiada ono ważny materiał konstrukcyjny więźb dachowych domów jednorodzinnych.

Za stosowaniem drewna jako środka budowlanego przemawia wiele czynników, m.in.:

– łatwość obróbki i trzymania – różna dla niektórych gatunków;

– dość duża wytrzymałość;

– niewielki ciężar właściwy;

– korzystny stosunek wytrzymałości drewna w stosunku do jego moce, dzięki któremu stosunkowo proste konstrukcje mogę przenosić duże obciążenia;

– dobra izolacyjność termiczna oraz akustyczna;

– walory estetyczne;

– inne, np. ostrzegawcze, właściwości drewna.

Wymienionym zaletom przemawiającym za wykorzystaniem drewna w budownictwie na punkty więźb dachowych towarzyszą słabe strony materiału, jakie należy uwzględnić na momencie myślenia również spełniania więźby, a mianowicie:

– anizotropowa budowa drewna – np. różna wytrzymałość wzdłuż a w poprzek włókien, różne moduły sprężystości w kierunkach podłużnym, promieniowym oraz stycznym;

– higroskopijność;

– zmiany wymiarowe ze zmianą wilgotności (skurcz i pęcznienie);

– palność;

– podatność na korozję biologiczną (owady i grzyby);

– liczne wady surowca wynikające z morfologicznej budowy drzew (sęki, skręt włókien niekorzystnie działające na siłę);

– duże straty drewna w ciągu pozyskiwania materiału i obróbki.

Ze względu na fakt przenoszenia obciążeń, pochodzących z ciężaru pokrycia dachowego, oraz dużych czynników, mogących działać na moc drewnianych konstrukcji, kwestia wytrzymałości drewna jest szczególnie istotna, i co za tym idzie szczególnie cenny jest wybór odpowiedniego tematu w zależności od przewidywanych warunków użytkowania. Do sieci konstrukcji, takich jak więźba dachowa, należy zastosować produkt o właściwej charakterystyce jakościowej, szczególnie w tekście parametrów wytrzymałościowych. Innymi słowy, do wznoszenia konstrukcji drewnianych należy stosować drewno konstrukcyjne, co już jest obecnie prawny obowiązek.

Więźba dachowa to drewniany szkielet dachu przenoszący obciążenia powstające z masy pokrycia dachowego, a także obciążeń będących produktem działania czynników zewnętrznych (pokrywa śnieżna, działanie wiatrów). Więźby chodzą do konstrukcji ciesielskich, a przekazywanie miar od obciążeń ciężarem własnym, wiatrem oraz śniegiem między poszczególnymi elementami kończy się przez złącza ciesielskie.

Istotne elementy konstrukcyjne więźby to: krokwie, płatwy, słupy, kleszcze oraz jętki. Aby więźba mogła służyć poświęcone jej role, tematy te chodzi ze sobą połączyć, wykonując odpowiednie złącza ciesielskie. Połączenia elementów więźby muszą zapewniać dostateczną sztywność całej konstrukcji. Rozwój technologii w tym poziomie kupi na moc uproszczeń ważnych z faktu widzenia realizacji. Stosowane dawniej połączenia ciesielskie (na wręby) w nowych formach są zastępowane złączami konstrukcyjnymi. Istnieją wówczas perforowane profile z ocynkowanej blachy stalowej, które mocuje się do drewna za pomocą gwoździ. Dzięki zastosowaniu złączy elementy drewniane są łączone na kontakt, co pozwala ograniczyć zużycie tematu oraz zmniejsza czas potrzebny do przeprowadzenia pracy. Takie zestawienia są te bardzo mniej podatne na odkształcenia. Każde złącze winno stanowić skonstruowane w ustalonym stanie również rozmiarze. Niekiedy zachodzi konieczność wzmocnienia jego stabilności za pomocą pozostałych elementów metalowych. W aktualnym sensie stawia się śruby, gwoździe, pierścienie, klamry ciesielskie lub nowe łączniki do drewna (blachy również łatwy perforowane, knagi, wsporniki belek, złącza kątowe).

Rodzaje konstrukcji dachowych

Kluczowym elementem więźby są wiązary dachowe o nietypowej formy. Zespół kilku wiązarów tworzy dach, na jakim spoczywa pokrycie oparte za pośrednictwem łat oraz ewentualnie kontrłat (wąskie deski lub wielkie listwy). Wiązary umieszcza się na belkach stropu poddasza, na murze za pośrednictwem murłaty lub, w przypadku ściany szkieletowej, na belce oczepowej. W zakresu podłużnym konstrukcja dachu usztywniona jest za pomocą ukośnie przybijanych desek wiatrownic.

Istnieje niemało pewnych rodzajów więźby dachowej. Wybór rodzaju więźby zależy od wielkości dachu oraz nachylenia jego połaci. W niniejszych najpopularniejszych więźbach pary krokwi zbiegających się w kalenicy tworzą konstrukcję wiązarów – identycznych w wszelkim dachu. W domkach jednorodzinnych najczęściej dopasowuje się więźbę krokwiowo-jętkową i płatwiowo-kleszczową, ze względu na ich prostotę oraz uniwersalność.

Jeśli strop poddasza jest drewniany, dolnymi pasami wiązarów potrafią być belki stropowe, a gdy strop jest żelbetowy lub ceramiczny, funkcję pasów dolnych może i przejąć jego konstrukcja nośna. Najczęściej wtedy krokwi nie buduje się bezpośrednio na murze, jednak na zakotwionym w murze krawędziaku.

Więźba krokwiowa

Stosowana przy rozpiętości dachu do 6 m również nachyleniu jego połaci powyżej 40°. W podejściu tym propozycja składa się jedynie na murłatach (nie dopasowuje się podpór pośrednich) – rys. 1. Daje to dokładnie wolną przestrzeń poddasza. Duży wpływ wywierany na ścianki kolankowe zmusza do cięcia ich wysokości również wdrażania wzmocnień, np. żelbetowymi słupkami lub wieńcem, opasującym ściany na wysokości zamocowania murłat. Wiązary kojarzy się usztywniającymi więźbę wiatrownica- mi, ponadto usztywnia je deskowanie lub ołacenie.

Więźba krokwiowo-jętkowa

Konstrukcja ta zajmuje elementy spinające krokwie – jętki (rys. 2), czyli poziome elementy między krokwiami, służące usztywnieniu krokwi również zmniejszeniu uginania się krokwi pod obciążeniem. Jętki są często wykorzystywane jako element konstrukcyjny sufitu albo odkłada się je ważne, aby dodawały charakteru pomieszczeniom pod skosami. Zastosowanie jętek idzie na zastosowanie konstrukcji w sukcesie dachów o rozpiętości do 8,5 m.

Największą korzyścią konstrukcji krokwiowych stanowi ich prostota. Jednak przy typowym wykonaniu poważne zalety to mała dopuszczalna rozpiętość i wymagany wielki spadek dachu. Przy niewielkich rozpiętościach, gdy nie ma słupów, przestrzeń poddasza można dowolnie dzielić.

Więźba płatwiowa

Płatwie to belki równoległe do kalenicy, na jakich się opierają krokwie. Dolne płatwie spoczywają na stropie lub ściance kolankowej, drugie oraz są podparte słupami. Obciążenia są przekazywane za pośrednictwem płatwi na przeszkody atrakcyjne i strop.

Więźba płatwiowa jest znacznie powszechna również organizuje w moc odmianach. Rozpiętość dachu może osiągać nawet 12 m, i jego przekrój pewno być specjalnie niebezpieczny.

Odpowiednia liczba płatwi oraz słupów idzie na zbudowanie dachu o dodatkowym, niemal minimalnym spadku. Ograniczeniem w zagospodarowaniu poddasza o takiej więźbie są słupy (można używać ukryć w ściankach działowych).

Więźba z wiązarów kratowych

Wiązary kratowe (kratownice) to innowacyjne konstrukcje zbudowane z wyjątków o niższej grubości w zderzeniu z obecnymi stosowanymi

w dawnej więźbie ciesielskiej. Wiązar taki zwraca się z pasa górnego i niskiego, między jakimi się znajdują cienkie pionowe słupki oraz ukośne krzyżulce. Konstrukcja ta występuje wyjątkowo bogatą sztywność oraz siła przy zmniejszeniu ilości wykorzystanego drewna. Jednak wykonanie wiązarów o konstrukcji kratowej jest raczej pracochłonne również musi dużej dokładności. Ponadto niewielkie rozmiary poszczególnych elementów wymuszają konieczność zastosowania drewna o najwyższej klasie, co tak oddziałuje na kosztochłonność inwestycji.

Ze powodu na jakość wytrzymałościową wiązarów kratowych znajdują one wykorzystanie przede ludziom w domach wymagających wiązarów o wielkiej skale (do 12 m, i choćby również znacznie większe). Zaletą tego podejścia istnieje zatem, iż nie wymaga podpór pośrednich (wewnętrznych ścian nośnych ani podciągów). Choć wiązary kratowe można założyć do każdego dachu, spadki dachów o budów z wiązarów kratowych są zwykle niewielkie (do 20°). Wynika to z faktu, że przestrzeń poddasza podzielona takimi wiązarami w istocie nie dodaje się do użytkowania. Wyjątek stanowią dachy na więźbach krokwiowych z wiązarami kratowymi zamiast belek z pełnego drewna – wiązar kratowy zastępuje krokiew z całego drewna. Zastosowanie tak złożonej „krokwi” zezwala na zwiększenie kąta nachylenia połaci dachowych nawet do 44°. Różne zmiany na fakt dachów wspartych na wiązarach kratowych idą na ich ogromne zastosowanie nie właśnie w budownictwie rodzinnym, a jeszcze w obiektach użyteczności publicznej o dużej mierze dachu. Modelem jest forma więźby dachowej w uniwersytecie w Trydencie (fot. 1).

Więźba wieszarowa

Więźba dachowa to model konstrukcji, jaka szuka zastosowanie przede wszystkim to, gdy odległości między ścianami popularnymi są bardzo bogate (ok. 10 m) czyli w sukcesie jak wszystkie obciążenia są wydawane na ściany zewnętrzne (brak wewnętrznych ścian nośnych). Krokwie przekazują obciążenia np. na płatwie, oraz też zaś – na wieszaki zamiast na słupy. Więźby o konstrukcji wyłącznie wieszarowej nie są łatwe oraz wcale się je spotyka o rozpiętości ponad 12 m. Jednak wieszaki bywają używane w zastępstwie słupów w więźbach o nietypowej formy.

Kształt dachu

O sposobu więźby decyduje jej rozpiętość – odległość między ścianami zewnętrznymi – oraz kąt nachylenia planowanego dachu. Ale o stopniu skomplikowania konstrukcji przesądzają załamania połaci dachowych, ich wzajemne przenikanie, lukarny oraz obejścia kominów.

Rzeźbę dachu stromego można niemal dowolnie kształtować, tworząc konstrukcje wielopołaciowe o zróżnicowanych kątach nachylenia oraz wysokościach szczytów, dając w nim lukarny i wieżyczki. Jednak wybierając kształt dachu, należy sprawdzić, czyli w docelowym miejscu plan zagospodarowania wielkiego nie narzuca żadnych ograniczeń.

Dach jednospadowy spotykany jest dość rzadko. Jest najprostszy, ale nieefektowny, dlatego wieńczy przede całym domy dostawione do większych budynków lub domy z otwarcia proste w postaci. Często używany w budownictwie jednorodzinnym jest dach dwuspadowy, bawiący się opinią najłatwiejszego. Łatwo jest zmęczyć go każdym rodzajem pokrycia, nie przechodzi na nim znaczeń, w jakich potrafią trwać liście czy śnieg. Na wierzchu takiego dachu można założyć naczółki – dekoracyjne załamania połaci, które jednakże w ścisłym okresie komplikują jego wykonanie. Dachy kopertowe są również niezwykle rozpowszechnione, przecież taż metoda zmniejsza znacznie powierzchnię użytkową poddasza oraz dodaje powierzchnię pokrycia, co powoduje na zwiększenie kosztów. Różnym stylem są dachy mansardowe, które są rzadziej spotykane. Dolna połać trzyma w nich rolę lekko tylko pochylonej ściany, w jakiej można umieścić zwykłe okna. We tłu pod takim dachem zmniejsza się stosunkowo niewygodne również większe do wykorzystania skosy.

Drewno na więźbę dachową

Więźba przedstawia się z faktów drewnianych o tak dobranych przekrojach, aby przeniosły obciążenie pokryciem dachowym, śniegiem oraz wiatrem. Więźbę kształtuje się z środka prostego w domowych lasach, najczęściej drewna sosnowego i świerkowego, znacznie rzadziej odnosi się do bieżącego planu jodły oraz nieco droższego modrzewia.

Drewno winno stanowić marki nie prostszej niż zarejestrowana w programie, zwykle co kilka C24. Klasa oznacza wytrzymałość drewna na zginanie – im większa, tym wcale. W Polsce sortowanie wytrzymałościowe drewna rozgrywa się na bazie oględzin, podczas których ocenia się ilość wad tych w trosce tarcicy i na tej zasadzie ma się drewno do samej z trzech klas wytrzymałościowych KW, KS lub KG lub zalicza się dany temat jako nieprzydatny konstrukcyjnie.

Drewno poddawane jest sortowaniu po spełnieniu odpowiedniego poziomu wilgotności, tj. wtedy kiedy wilgotność jest prostsza niż 20%. Artykuł ten widzi się w tzw. suchym stanie ochronnym, zatrzymując się nieatrakcyjny dla większości grzybów – największych patogenów konstrukcji drewnianych. Dobór takiej wilgotności dla drewna płynie z faktu, że istnieje wtedy wilgotność użytkowa drewna używanego na punkty konstrukcji spotykające się pod zadaszeniem. Proponuje to gwarancję niezmienności rozmiaru oraz kształtów – drewno już wysuszone nie ulegnie skurczeniu oraz wypaczeniu albo nawet zwichrowaniu.

W charakterze klasyfikacji jakościowej drewna w tych dekadach wiele się zmieniło, na co warto zwrócić uwagę. Zmieniły się Usługi Tartaczne Krosno przede wszystkim standardy (normy) również wprowadzono poniekąd nowe sposoby klasyfikacyjne. W nieobowiązującej już normie projektowej – PN-B-03150- 01:1981 Konstrukcje z drewna oraz środków drewnopochodnych. Obliczenia spokojne oraz planowanie.

Materiały – uwzględniono klasy jakości drewna: K39, K33, K27, K21. Z względu wycofania normy grupy też nie powinny się już pojawiać w celach.

Wprowadzona normą – PN-EN 338:1999 Drewno konstrukcyjne. Klasy wytrzymałości – klasyfikacja drewna metodami maszynowymi wymienia klasy drewna: C14, C16, C18, C20, C22, C24, C27, C30, C35, C40, C50, tworzące bezpośrednie odpowiedniki w sztukach wyróżnionych w mierze PN-B-03150- 01:1981 i PN-D-94021:2013. Dla drewna sosny i świerku o grubości powyżej 38 mm w ilości PN-B-03150:2000/Az3:2004 oraz PN-EN 1912:2000/Ap1: 2004 przyjęto przyporządkowanie: KW – C30, KS – C27, KG – C22.

Podsumowanie

Duże badanie w budownictwie drewnianym, sięgające kilkaset lat, pozwalało na przygotowanie wielu rodzajów konstrukcji więźb dachowych, dając prawie ogromne możliwości realizacji. W współzależności od ilości budynków, przede każdym ich rozpiętości, można wykorzystać dostępne w przygotowaniu rozwiązania, jakie są istotnie gb tańsze. Potrzebując nie być niskim wymiarami, można zastosować bardziej luksusowe rozwiązania, które poza wartościami użytkowymi dają duże walory estetyczne.

Równie istotnym elementem poza rodzajem formy jest materiał przeznaczony do konstrukcji dachu. Ważne jest zastosowanie starannie wyselekcjonowanego drewna, spełniającego najsurowsze normy, przynosząc tym tymże wysoką odporność domu również bezpieczeństwo jego użytkownikom.